Perkusja od zawsze odgrywała kluczową rolę w muzyce metalowej. Co więcej, na przestrzeni dekad ewoluowała, stając się coraz bardziej wyrafinowana i definiując brzmienie poszczególnych podgatunków. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym zmianom oraz wpływowi, jaki perkusja wywarła na rozwój metalu.
Zmiany w instrumentarium perkusyjnym na przestrzeni lat
W początkach metalu w latach 70. używano stosunkowo prostych, niewyszukanych zestawów perkusyjnych. Dominowały werble, tomy, hi-haty oraz 1-2 talerze ride'owe. Z upływem czasu zestawy stawały się coraz bardziej rozbudowane. Pojawiły się dodatkowe werble i tomy, większa liczba talerzy crash i china do akcentowania, a także elementy perkusji efektowej, jak kowadła, bloki czy trójkąty. Te zmiany pozwalały na osiąganie szerszej palety barw i dynamiki.
Równie istotne były modyfikacje samych instrumentów perkusyjnych. Już w latach 80. zaczęto stosować mocniejsze blachy, grubsze obręcze i wzmocnienia, co przekładało się na potężniejszy dźwięk. Równolegle postępowała ewolucja materiałów na pałki, dzięki czemu możliwe było uzyskanie ostrych, agresywnych brzmień. Wraz z upowszechnieniem triggerów elektronicznych nowe możliwości otworzyło łączenie akustycznych dźwięków perkusji z samplami.
Początki użycia perkusji w muzyce metalowej
Choć muzyka metalowa wyłoniła się z rocka, to już od samego początku charakteryzowała się specyficznym podejściem do roli perkusji. O ile w rocku często pełniła ona raczej funkcję rytmicznego podkładu, o tyle w metalu od razu stała się kluczowym motorem napędowym. Wystarczy wspomnieć pionierskie zespoły, takie jak Black Sabbath, Deep Purple czy Led Zeppelin.
Perkusiści tych grup ustanowili podwaliny stylu gry charakterystycznego dla metalu - mocnego, surowego brzmienia, szybkich rytmów, syncopacji i mocnych akcentów. Używali przy tym prostych zestawów, ale potrafili wydobyć z nich imponującą energię. Ich podejście na zawsze zdefiniowało brzmienie ciężkich odmian metalu.
Mocne brzmienie werbla
Kluczową cechą było mocne, surowe brzmienie werbla. Dzięki niemu możliwe było budowanie szybkich, pulsujących rytmów, które napędzały muzykę. Charakterystyczne "bum-bum" stało się znakiem rozpoznawczym gatunku.
Syncopacja
Częste synkopowanie, czyli przesuwanie akcentów rytmicznych, dodawało muzyce metalowej niepokoju i drapieżności. Perkusiści umiejętnie bawili się z oczekiwaniami słuchacza, budując napięcie.
Ewolucja brzmienia perkusji w metalu
Prostsze, mocniejsze brzmienie
W miarę rozwoju gatunku, zwłaszcza w kierunku mocniejszych odmian, jak thrash czy death metal, perkusja stawała się coraz bardziej surowa i agresywna. Osiągano to między innymi przez rezygnację z elementów "ozdobnych" na rzecz prostych, ale potężnie brzmiących werbli, tomów i talerzy ride.
Użycie podwójnego pedału
Kluczowym momentem było wprowadzenie podwójnego pedału do gry na werblu basowym. Pozwoliło to na znaczne przyspieszenie i wzmocnienie linii perkusyjnej, co stało się znakiem rozpoznawczym ekstremalnych odmian metalu.
Zmiany strojenia i głośności
Często stosowaną praktyką było obniżanie strojenia perkusji, co dodatkowo pogłębiało i wzmacniało brzmienie. Równie istotne było zwiększanie głośności i mocy, aby perkusja "przytłaczała" słuchacza.
Nowe techniki gry na perkusji
Szybsze bębny i blast beaty
Perkusiści metalowi wypracowali wiele nowych, wcześniej niespotykanych technik gry. Przykładem są niezwykle szybkie tempo na werblach czy blast beaty - bardzo szybka, niemal bezprzerwowa nawałnica uderzeń stopą na werblu basowym.
Synkopowane wzory rytmiczne
Innym charakterystycznym zabiegiem było tworzenie coraz bardziej złożonych, synkopowanych wzorów rytmicznych, które wprowadzały chaos i pozwalały na budowanie napięcia.
Złożone solówki perkusyjne
Wirtuozerskie, wypełnione złożonymi figuracjami solówki perkusyjne stały się elementem pokazującym kunszt perkusistów i podnoszącym rangę instrumentu.
Wpływ perkusji na brzmienie metalu
Agresywniejsze, mocniejsze brzmienie
Ewoluująca w kierunku coraz większej surowości perkusja w znaczący sposób wpłynęła na ogólny charakter brzmienia muzyki metalowej. Jej agresja i moc silnie oddziaływały na brzmienie gitar czy wokali.
Wyrazistszy rytm i tempo
To właśnie perkusja w metalu wyznacza puls i tempo, dodając muzyce energii. Jej wyrazista linia rytmiczna jest kluczowa dla tego gatunku.
Możliwość tworzenia złożonych struktur
Rozbudowane partie perkusyjne i wirtuozerskie techniki gry pozwoliły metalowcom na tworzenie coraz bardziej skomplikowanych i wielowarstwowych kompozycji.
Perkusja w nurtach ekstremalnego metalu
Death metal i black metal
W tych stylach perkusja charakteryzuje się wręcz hiper-agresywnym brzmieniem, bardzo szybkimi tempami, blast beatami i dissonansowymi zestawieniami dźwięków. Jej surowość i moc są kwintesencją ekstremalności.
Grindcore i mathcore
Te odmiany cechuje skrajna szybkość, złożoność i hałaśliwość brzmienia perkusji. Nierzadko stosuje się efekty zniekształcające dźwięk, aby podkręcić agresję.
Perkusja w metalu progresywnym
Choć z pozoru delikatniejsza, to wnosi ona dużo finezji rytmicznej i wirtuozerii. Nierzadko stosuje się nietypowe metrum i zmienne podziały rytmiczne. Partie perkusji są bardzo rozbudowane i skomplikowane.
Podsumowanie
Podsumowując, perkusja od samego zarania odegrała kluczową rolę w kształtowaniu brzmienia i charakteru muzyki metalowej. Na przestrzeni dekad ewoluowała od prostych beatów w kierunku coraz większej złożoności, szybkości i agresji. Jej rozwój nierozerwalnie wiąże się z poszczególnymi podgatunkami metalu. Bez inspirującego wkładu wirtuozów perkusji trudno wyobrazić sobie dzisiejszy kształt tego niezwykle popularnego gatunku muzycznego.
