Muzyka reggae, choć kojarzona głównie z Jamajką i Bobem Marleyem, ma bardzo bogatą i zróżnicowaną instrumentację. Wiele typowych dla tego gatunku instrumentów pochodzi wprost z Afryki, kolebki muzyki reggae, ale na przestrzeni lat brzmienie wzbogacały też wpływy jazzu, rocka czy muzyki elektronicznej. Dzięki temu reggae rozwijało się i zmieniało, a jego instrumentarium stawało się coraz bardziej złożone.
Charakterystyczne instrumenty perkusyjne w muzyce reggae
Bębny
Najbardziej rozpoznawalnym instrumentem perkusyjnym w reggae są bębny. Używa się zazwyczaj zestawu składającego się z basowego bębna, małego bębna, tom-toma i hi-hatu. To właśnie specyficzny, pulsujący rytm bębnów nadaje reggae charakterystycznego drive'u. Często stosowany jest też tzw. skank - powtarzający się rytmiczny wzór granego na werblach. Bębny z reguły gra się na stojąco.
Congas
Congas, czyli wysokie bębny z pojedynczymi membranami, to kolejny typowy instrument perkusyjny w reggae. Pochodzą z Kuby, ale szybko stały się nieodłącznym elementem jamajskich zespołów. Congas wnoszą do brzmienia reggae elementy rytmów afrykańskich.
Marakasy
Marakasy, czyli grzechotki, również mają afrykańskie korzenie. W reggae pełnią funkcję rytmiczną, podkreślając syncopowany, taneczny charakter tej muzyki. Często używa się par marakasów o nieco innym brzmieniu, co pozwala uzyskać interesujące efekty polirytmiczne.
Gitara w muzyce reggae – technika i brzmienie
Chord skanking
Typowa technika gry na gitarze w reggae to chord skanking, polegający na graniu akordów na 2 i 4 doby taktu. Daje to charakterystyczne, odbijające się brzmienie, które stanowi rytmiczny fundament utworu.
Gra riffów
Częstym zabiegiem jest też granie krótkich, chwytliwych riffów gitarowych, które powtarzają się w utworze, tworząc hook. Riffy gitarowe są zazwyczaj proste, ale bardzo wpadające w ucho.
Efekt wah-wah
Typowym efektem stosowanym przez gitarzystów reggae jest wah-wah, uzyskiwany za pomocą specjalnego pedału. Pozwala on urozmaicać brzmienie gitary i wprowadzać ciekawe wariacje rytmiczne.
Rola basu w utworach reggae
Linia basowa
Basy w reggae grają zazwyczaj nisko strojonymi, pulsującymi liniami basowymi, które są fundamentem całej kompozycji. Często stosuje się technikę gry staccato lub glissando, by uzyskać charakterystyczne, "ślizgające" się dźwięki.
Dub
Specyficzną odmianą reggae jest dub, bazujący w dużej mierze na partii basu i efektach studyjnych. W takich utworach bas pełni funkcję solową, a reszta instrumentów schodzi na dalszy plan.
Technika gry
Basy w reggae grano pierwotnie na kontrabasie, ale z czasem coraz częściej zaczęto używać gitary basowej, która pozwalała uzyskać mocniejsze, bardziej nasycone brzmienie. Popularne były także basy 8-strunowe.
Inne typowe instrumenty w reggae
Organy Hammonda
Organy Hammonda stały się niemal nieodłącznym elementem brzmienia reggae w latach 60. i 70. Ich charakterystyczne, "buczące" brzmienie wypełnia tło wielu klasycznych utworów i wnosi gospelowy, kościelny klimat.
Saksofon
Równie częstym zjawiskiem jest użycie saksofonu, grającego zazwyczaj krótkie, chwytliwe frazy solo lub riffy akompaniujące wokalista. Najczęściej stosowany jest saksofon tenorowy lub altowy.
Akordeon
Nieco mniej oczywistym, ale wciąż spotykanym instrumentem jest akordeon, który pojawiał się czasem w nagraniach już od lat 60. Jego brzmienie wnosiło do reggae nutę muzyki ludowej.
Wpływy innych gatunków na brzmienie reggae
Muzyka afrykańska
Reggae wywodzi się przede wszystkim z tradycyjnej muzyki afrykańskiej, stąd obecność bębnów, koncertów i innych instrumentów perkusyjnych. Z kolei charakterystyczne zawodzenia i śpiewy frazowane to elementy muzyki ludowej zachodniej Afryki.
Jazz
Spora część muzyków grających reggae miała też doświadczenie w jazzie, stąd czasem pojawiające się improwizacje i solówki saksofonowe w tym stylu.
Rock
Choć rock i reggae dzieli sporo, oba gatunki przenikały się wzajemnie. Wpływ rocka słychać choćby w użyciu gitary elektrycznej, basu czy organów Hammonda.
Ewolucja instrumentarium w historii reggae
Czasu powstania (1960-70)
Wczesne reggae bazowało głównie na perkusji, kontrabasie, gitarze, organach Hammonda i blaszanych instrumentach dętych. Było mocno osadzone w tradycji muzyki afrykańskiej i jamajskiej.
Rozwój w latach 80. i 90.
Wraz z postępującą elektryfikacją i nowymi wpływami, do instrumentarium reggae dodano gitary elektryczne, zestawy perkusyjne z pełną gamą bębnów i perkusji, a także instrumenty klawiszowe czy sekcje smyczkowe.
Współczesne brzmienie
Dzisiejsze reggae czerpie pełnymi garściami z dorobku poprzednich dekad, łącząc tradycyjne instrumenty z nowoczesnymi brzmieniami elektronicznymi i tanecznymi beatami. Możliwości aranżacyjne są praktycznie nieograniczone.
Podsumowanie
Instrumentarium reggae na przestrzeni lat ewoluowało od prostych perkusji i instrumentów ludowych do bardzo zróżnicowanych składów łączących wpływy z wielu stron świata. Jednak pewne elementy, jak charakterystyczny rytm, linie basowe czy gitarowe riffy, pozostają stałe i definiują ten gatunek. Bogactwo brzmień sprawia, że reggae wciąż się rozwija i znajduje nowych fanów.
