Zespoły grające muzykę celtycką - ich historia i charakterystyka brzmienia

Zespoły grające muzykę celtycką - ich historia i charakterystyka brzmienia
Autor Ania Cieślak
Ania Cieślak21.09.2023 | 7 min.

Muzyka celtycka to niezwykle barwny i różnorodny nurt, który czerpie z bogatych tradycji ludów zamieszkujących kiedyś Celtikę - obszar obejmujący Irlandię, Szkocję, Walię, Kornwalię, Bretanię oraz północną Hiszpanię. Jej specyficzny, melancholijny charakter, bogate instrumentarium oraz mocne zakorzenienie w folklorze sprawiają, że po dziś dzień przyciąga rzesze słuchaczy na całym świecie.

Korzenie muzyki celtyckiej

Choć muzyka celtycka kojarzy się przede wszystkim z Irlandią i Szkocją, to jej początki sięgają znacznie dalszej przeszłości. Już w epoce żelaza na obszarach zamieszkiwanych przez ludy celtyckie rozwijały się rozmaite tradycje muzyczne, o czym świadczą liczne znaleziska instrumentów, jak np. lur, prymitywne odmiany dud czy rogów. Do najstarszych utworów celtyckich należą też śpiewane w języku goidelskim ballady i eposy, np. cykl ulsterski opiewający wojowniczego bohatera Cú Chulainna. Po podboju Celtiki przez Rzymianie ich muzyka wchłonęła wpływy obce, lecz nadal kultywowała rodzime tradycje.

Kolejne stulecia przyniosły wędrówkę ludów celtyckich na zachód Europy oraz chrystianizację tych terenów. W średniowiecznej Irlandii oraz Szkocji trwał rozkwit muzyki i poezji celtyckiej, czemu sprzyjał mecenat drużyn i bardów na dworach możnowładców. Powstawały liczne pieśni i ballady, wraz z towarzyszącymi im melodiami przekazywanymi ustnie z pokolenia na pokolenie. Do najsłynniejszych instrumentów tego okresu należała lutnia i harfa, którymi grało wielu wirtuozów.

XVI i XVII wiek to czas gwałtownych przemian politycznych na Wyspach Brytyjskich. Wraz z podbojem Irlandii i tłumieniem powstań szkockich władze angielskie zakazywały praktykowania wielu elementów rodzimej kultury, w tym muzyki. Mimo to tradycje przetrwały w izolowanych społecznościach wiejskich i wśród wygnańców. Odrodzenie nastąpiło w XIX wieku, kiedy to zaczęto zebrać i spisywać dawne ballady, tańce oraz melodie. Tak zrodziły się fundamenty współczesnej muzyki celtyckiej.

Instrumenty smyczkowe

Najstarszymi instrumentami smyczkowymi w muzyce celtyckiej są skrzypce, znane w wielu odmianach, np. skrzypce hardanger z dodatkowymi strunami rezonansowymi. Często stosowanym, charakterystycznym instrumentem jest fidel - małe skrzypce o specyficznym, przenikliwym brzmieniu. Towarzyszą im inne instrumenty - wiolonczela, altówka, kontrabas.

Instrumenty dęte

Irlandzka odmiana dud (uilleann pipes) to chyba najbardziej rozpoznawalny instrument muzyki celtyckiej. Melodię gra się na piszczałce, podczas gdy dźwięk wydobywany jest z mieszka. Często używane są też whistle - proste, drewniane fletnie oraz bodhran - bęben obręczowy. Do tradycyjnych instrumentów należą dudy szkockie (great highland bagpipe).

Instrumenty strunowe

Nieodłącznym elementem muzyki celtyckiej jest harfa. Często stosowana jest cláirseach - mała harfa gałęzowa, oraz bardziej znana koncertowa harfa pedałowa. Do popularnych instrumentów strunowych należy też lutnia, cytra, mandolina i banjo.

Najważniejsi przedstawiciele

The Dubliners

Legendarne trio założone w 1962 roku w Dublinie, które jako jedno z pierwszych zespołów zaczęło czerpać z irlandzkiego folkloru, tworząc stylistykę celtyckiego folk-rocka. The Dubliners zyskali ogromną popularność, koncertując na całym świecie, a ich przeboje, jak "Seven Drunken Nights" czy "The Irish Rover" na stałe wpisały się do kanonu muzyki celtyckiej.

The Chieftains

Powstały w 1963 roku zespół instrumentalny grający muzykę tradycyjną. The Chieftains sięgnęli po różnorodne irlandzkie instrumenty ludowe, tworząc niepowtarzalne brzmienie. Ich płyty pokazują bogactwo muzyki, tańców i ballad celtyckich. The Chieftains nagrywali też z czołowymi gwiazdami rocka i popu.

Clannad

Grupa założona w 1970 roku przez rodzeństwo Brennan na północy Irlandii. Ich muzyka łączyła elementy tradycyjne z nowoczesnym brzmieniem, folk z elektroniką. Dzięki temu Clannad zyskali popularność na arenie międzynarodowej, a ich przeboje trafiały na szczyty list przebojów. Zespół tworzy do dziś, choć w zmienionym składzie.

Wpływ muzyki ludowej

Tańce i ballady

Muzyka celtycka czerpie garściami z tradycyjnych pieśni i ballad ludowych, opowiadających historie miłosne, bohaterskie lub fantastyczne. Częstym motywem są tańce - szybkie, rytmiczne melodie, którym towarzyszą utwory instrumentalne przeznaczone do odtwarzania np. podczas tańca irlandzkiego.

Pieśni pasterskie

Prosta, liryczna muzyka pasterska wywodzi się z czasów, gdy wypas bydła i owiec był podstawą gospodarki. Stąd charakterystyczne "wołania" na fletni Pana, naśladujące głosy zwierząt. Melodie te są z reguły zwolnione, tęskne i melancholijne.

Marsze

W repertuarze wielu zespołów celtyckich znajdziemy marsze - żwawa, rytmiczna muzyka grana na dudach, idealna do maszerowania. Często wykonywane są tradycyjne marsze szkockie i irlandzkie, znane ze zbiorów wojskowych regimentów.

Festiwale i wydarzenia

Patrick's Day

Święto patrona Irlandii (17 marca) obchodzone jest hucznie w wielu krajach. Tego dnia koncerty muzyki irlandzkiej odbywają się niemal wszędzie - zarówno tych tradycyjnych, jak i rockowych zespołów czerpiących z celtyckich korzeni.

Galway Arts Festival

Jeden z największych festiwali sztuki w Irlandii, odbywający się co roku w lipcu w Galway. Oprócz teatru, tańca i sztuk wizualnych, prezentowana jest szeroka gama muzyki - od tradycyjnej po współczesną.

Celtic Connections

Festiwal w Glasgow, podczas którego w styczniu każdego roku występują gwiazdy muzyki celtyckiej. Oprócz koncertów tradycyjnej muzyki szkockiej i irlandzkiej, prezentowana jest także folkowa, rockowa i jazzowa scena czerpiąca z tych korzeni.

Współczesna muzyka celtycka

Folk metal

Nurt heavy metalu łączący mocne, energiczne brzmienie gitary elektrycznej i perkusji z tradycyjnymi instrumentami ludowymi, jak skrzypce, fidel czy dudy. Przedstawicielem jest słynny zespół Cruachan z Irlandii.

Celtic punk

Kierunek czerpiący garściami z irlandzkiego folkloru, który jednak został "zepchnięty" w kierunku szybkiego, punkrockowego brzmienia. Przykładem są legendy gatunku - Flogging Molly czy Dropkick Murphys.

Mieszanki z elektroniką

Nowoczesnym nurtem są połączenia tradycyjnej muzyki celtyckiej z elektroniką, hip-hopem, tripem hopowym. Uprawiają go m.in. artyści tacy jak DJ Spooky czy Beltaine’s Fire.

Podsumowanie

Muzyka celtycka to niezwykle barwne zjawisko, które czerpiąc z folkloru i historii społeczności zamieszkujących niegdyś Celtikę, wciąż ewoluuje i znajduje nowych zwolenników. Od melancholijnych ballad śpiewanych przy akompaniamencie harfy, poprzez rytmiczne, marszowe melodie grana na dudach, po współczesne projekty łączące tradycję z nowoczesnością - w tej muzyce każdy znajdzie coś dla siebie. Dzięki licznym festiwalom i koncertom nurt ten wciąż pozostaje żywy i atrakcyjny dla słuchaczy na całym świecie.

Najczęściej zadawane pytania

Jej korzenie sięgają kultury ludów celtyckich zamieszkujących niegdyś Europę. Z czasem rozwinęła się głównie w Irlandii, Szkocji i Walii, czerpiąc z lokalnego folkloru.

Najbardziej charakterystyczne to dudy szkockie i irlandzkie, fidel, whistle, harfa, bodhran, skrzypce, lutnia. Często wykorzystuje się też gitary, perkusję, instrumenty klawiszowe.

Do największych należą m.in. St. Patrick's Day, Celtic Connections w Glasgow oraz Galway Arts Festival w Irlandii. Odbywają się one co roku, prezentując zarówno tradycyjną, jak i współczesną muzykę w tym nurcie.

Obecnie nurt ten rozwijają zarówno artyści grający tradycyjną muzykę folkową, jak i łączący ją z rockiem, punkiem, metalem czy elektroniką. Przykładami są Dropkick Murphys, Flogging Molly, Cruachan czy DJ Spooky.

Wielu wykonawców koncertuje i nagrywa płyty. Istnieją też radiowe stacje internetowe poświęcone tej muzyce. Można ją również usłyszeć podczas festiwali oraz imprez okolicznościowych, np. obchodów święta St. Patrick's Day.

5 Podobnych Artykułów:

  1. Największe polskie festiwale muzyczne 2022 - terminy i line-up
  2. Roland FP 10 - Rozwiązanie dla Początkujących Pianistów | Pianino Cyfrowe
  3. Neumann mikrofony - najlepsze mikrofony studyjne i koncertowe
  4. Najlepsze programy do nauki nut i teorii muzyki
  5. Oryginalny uchwyt na gitarę - dekoracyjne i praktyczne mocowanie instrumentu na ścianie
tagTagi
shareUdostępnij
Autor Ania Cieślak
Ania Cieślak

Cześć jestem Ania. Tutaj na blogu odkryjecie muzyczna podróż przez dźwięki i emocje. Dzielę się recenzjami, wywiadami z artystkami i ciekawostkami ze świata muzyki. Odkrywaj ze mną nowe brzmienia, inspirujące twórczynie i historie, które tka rytm naszego życia.

Oceń artykuł
rating-fill
rating-fill
rating-fill
rating-fill
rating-fill
Ocena: 0.00 Liczba głosów: 0

Komentarze (0)

email
email

Polecane artykuły