Muzyka etniczna odgrywa niezwykle istotną rolę w kulturze ludowej poszczególnych narodów. Instrumenty, którymi się posługują, są nie tylko nośnikiem melodii, lecz także symbolem tradycji i tożsamości. W niniejszym artykule przyjrzymy się różnorodnym instrumentom etnicznym z całego świata, ich genezie oraz wyjątkowym brzmieniom.
Instrumenty perkusyjne z całego świata
Instrumenty perkusyjne odznaczają się ogromną różnorodnością barw dźwiękowych i sposobów gry. Są nieodłącznym elementem muzyki ludowej na wszystkich kontynentach. W Afryce popularne są bębny djembe wykonane z drewna i skóry zwierzęcej. Gra się na nich dłońmi, uzyskując głębokie, pulsujące brzmienie. Inny zachodnioafrykański bęben to dundun - wąski, podłużny instrument z membraną z koziej skóry. W Ameryce Łacińskiej rozpowszechnione są steelpany, czyli instrumenty perkusyjne wykonane z metalowych beczek, uderzane pałeczkami. Mają charakterystyczne, dzwonne brzmienie. Z kolei z Meksyku pochodzi marimba chiapaneca, czyli rodzaj ksylofonu.
Azjatyckie instrumenty perkusyjne
Azja obfituje w wiele ciekawych instrumentów perkusyjnych o zróżnicowanym brzmieniu. W Indiach bardzo popularne są tabla, czyli para bębnów o różnej wielkości, na których gra się dłońmi i palcami. Towarzyszą im mniejsze bębenki kanjira, gatam i inne. W Indonezji spotykamy gamelan, zestaw instrumentów perkusyjnych i melodycznych, grających wspólnie. Flagowe są tu metalowe gongi i ksylofony. W Chinach i Japonii grywa się na bębnach taiko, wykonywanych z grubej skóry lub drewna. Uderza się w nie pałeczkami, uzyskując potężny, miarowy dźwięk.
Strunowe instrumenty ludowe różnych kultur
Instrumenty strunowe stanowią nieodłączny element muzyki etnicznej na całym świecie. W Europie popularne są cymbały - instrument szarpany o trapezowym pudle rezonansowym, pochodzący z Ukrainy. Podobne brzmienie ma polska suka biłgorajska. Z Bałkanów wywodzą się charakterystyczne lutnie bułgarskie gadulki oraz serbskie jednostrunowe gusle. Grecy grają na oudach, Turcy na sazach, a Portugalczycy na mandolinowych gitarrach.
Indyjskie instrumenty strunowe
Indie słyną z wielu ciekawych strunowych instrumentów etnicznych. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych jest sitar, który ma drgające struny i rezonuje dzięki dużej tykwie. Podobne brzmienie ma vina. Sarangi to z kolei instrument smyczkowy o płaczącej barwie dźwięku, używany w muzyce północnych Indii. Instrumenty te wzbogacają brzmienie zespołów ludowych swoistą melodią i kolorytem.
Dęte instrumenty etniczne i ich charakterystyczny dźwięk
Instrumenty dęte odgrywają istotną rolę w folklorze wielu krajów, zwłaszcza Europy Wschodniej i Azji. Na Bałkanach powszechne są fujarki - proste, drewniane instrumenty pasterskie o przenikliwym, śpiewnym brzmieniu. Turcja słynie z zurn - obojów o charakterystycznym, przeszywającym tonie. Ormianie grają na pochodzących stamtąd dudukach.
Instrumenty dęte Chin, Australii i Ameryki
Również w innych częściach świata spotykamy interesujące etniczne instrumenty dęte. Australijczycy używają drewnianych didgeridoo, z których wydobywają niski, pulsujący dźwięk. Chińska suona to z kolei instrument dęty z muszli oraz ozdobnej głowicy w kształcie smoka. W Ameryce rdzenni mieszkańcy grają na fletach Pana, wykonanych najczęściej z trzciny.
Etniczne instrumenty smyczkowe z Europy Wschodniej
Instrumenty smyczkowe odgrywają ważną rolę w muzyce ludowej Europy Wschodniej. Na Ukrainie popularne są cymbały, wyposażone oprócz strun szarpanych także w struny smyczkowe. Podobnie gra się na polskich gęślach - instrumencie o prostokątnym pudle rezonansowym. Charakterystyczne brzmienie mają też bułgarskie gadulki oraz serbskie jednostrunowe gusle.
Inne smyczkowce słowiańskie
Do interesujących smyczkowych instrumentów etnicznych należy zaliczyć sukę biłgorajską - polski chordofon pokrewny cymbałom, o miękkim, łagodnym brzmieniu. Wszystkie te instrumenty wzbogacają folklor Słowian o niepowtarzalne barwy dźwiękowe, niosąc ze sobą dziedzictwo ludowe.
Etniczne instrumenty perkusyjne Afryki
Afryka to kontynent o niezwykle bogatej kulturze muzycznej, której nieodłącznym elementem są barwne instrumenty perkusyjne. Najpopularniejsze to bębny djembe, wykonane z drewna i skóry, na których gra się gołymi rękami. Mają głęboki, pulsujący dźwięk. Podobne brzmienie mają węższe bębny dundun. Stosuje się też różnego rodzaju drewniane kołatki, grzechotki i dzwonki.
Inne perkusje afrykańskie
Do afrykańskich instrumentów perkusyjnych zaliczyć można też xylofony, metalofony oraz zestawy bębnów nazywane ngomą lub meloritem. Tworzą one wraz z innymi instrumentami barwną mieszankę brzmień, typową dla afrykańskiej muzyki etnicznej.
Jak widać, instrumentarium ludowe na świecie jest niezwykle zróżnicowane i reprezentuje bogactwo kulturowe poszczególnych narodów. Dźwięki instrumentów etnicznych niosą ze sobą dziedzictwo przodków i stanowią żywą tradycję w rękach kolejnych pokoleń artystów ludowych.
Podsumowanie
Instrumenty muzyczne odzwierciedlają bogactwo kulturowe narodów na całym świecie. Od bębnów djembe po cymbały, od gitar portugalskich po chińskie gongi - wszystkie mają niepowtarzalne brzmienie i stanowią dziedzictwo przekazywane z pokolenia na pokolenie. Poznając różnorodność instrumentów etnicznych, możemy poczuć ducha ludowej tradycji wielu krajów i zanurzyć się w fascynującym świecie world music.
