Chóry od wieków odgrywają niezwykle istotną rolę w rozwoju kultury muzycznej na całym świecie. Ich wpływ sięga od sakralnych pieśni gregoriańskich, przez wspaniałe dzieła operowe, aż po współczesne aranżacje gospel i pop. W historii muzyki zapisali się niezapomnianymi dokonaniami, ale także wciąż aktywnie kształtują jej przyszłość. W tym artykule przyjrzymy się bliżej najsłynniejszym chórom na świecie i ich bogatemu, różnorodnemu repertuarowi.
Historia i rozwój najsłynniejszych chórów
Początki chórów na świecie
Chóralny śpiew ma długą i bogatą historię sięgającą starożytności. Już w czasach antycznej Grecji i Rzymu funkcjonowały zespoły wokalne wykonujące pieśni ku czci bogów. Jednak prawdziwy rozkwit nastąpił w średniowieczu, gdy chóry kościelne zaczęły regularnie śpiewać during liturgii. Najstarsze z nich, jak chór katedralny w Salisbury w Anglii, sięgają XIII wieku. Ich repertuar koncentrował się na gregoriańskich śpiewach liturgicznych w łacinie. Z czasem doszły do tego wielogłosowe motety i msze.
W epoce renesansu powstawały już świeckie chóry dworskie, wykonujące madrygały i inne utwory. Słynne były zwłaszcza zespoły wokalne na dworach włoskich. W XVII i XVIII wieku nastąpił złoty okres muzyki chóralnej. Kompozytorzy tacy jak Bach, Haendel, czy Mozart tworzyli arcydzieła przeznaczone specjalnie na chór. Rozkwitały zarówno chóry kościelne, jak i świeckie.
Najstarsze chóry w Europie
W Europie do najstarszych i najsłynniejszych chórów należą przede wszystkim zespoły kościelne z wielowiekowymi tradycjami. Są wśród nich chóry kapel katedralnych, wykonujące głównie muzykę sakralną. Przykładami są Chór Chłopięcy Królewskiej Kaplicy św. Jerzego na Zamku Windsor czy zespoły z katedr w Salisbury, Canterbury i wielu innych miastach Anglii.
Równie długie tradycje mają chóry katedralne i kościelne w krajach Europy kontynentalnej. We Włoszech słynie Chór Kaplicy Sykstyńskiej, śpiewający podczas uroczystości watykańskich. W Austrii renomę zdobyły chóry wiedeńskich kościołów, jak np. Chór Chłopięcy Sankt Florian. Niemcy mają znakomite chóry kościelne m.in. w Lipsku, Dreźnie czy Berlinie.
Chóry w USA i Azji
Poza Europą również rozwinęły się wspaniałe tradycje chóralne. W Stanach Zjednoczonych pierwsze chóry zakładali osadnicy, najpierw głównie przy kościołach. Od XIX wieku popularność zdobyły chóry gospel śpiewające pieśni religijne w rytmie afrykańskim. Dziś USA mają wiele znakomitych chórów, także akademickich i symfonicznych.
W Azji chóry mają mniej zachodnią tradycję, ale osiągają wysoki poziom artystyczny. Słynne są mongolskie zespoły wykonujące gardłowy śpiew chöömij. Chóry dziecięce z Japonii koncertują z powodzeniem na całym świecie. Korea Południowa ma oszałamiające girlsbandy śpiewające pop. To dowodzi, że Azja też ma sporo do zaoferowania.
Najsłynniejsze chóry operowe
Chór La Scali w Mediolanie
Jednym z najbardziej renomowanych chórów operowych na świecie jest z pewnością Chór Teatro Alla Scala w Mediolanie. Teatr La Scala słynie z wystawiania arcydzieł włoskiej opery i właśnie chór odgrywa w nich kluczową rolę. Zespół liczy ponad 100 śpiewaków, którzy muszą sprostać ogromnym wymaganiom repertuaru.
Chór La Scali ma na koncie prawykonania wielu słynnych dzieł operowych. Bierze udział w prapremierach nowych oper, ale też regularnie wykonuje arcydzieła Verdiego, Belliniego, Donizettiego, Rossiniego. Dzięki niemu publiczność może w pełni doświadczyć tych genialnych utworów zgodnie z zamysłem kompozytorów.
Chór Metropolitan Opera w Nowym Jorku
Równie znakomitym zespołem chóralnym może poszczycić się nowojorska Metropolitan Opera. Chór Met liczy blisko 100 osób i uchodzi za jeden z najlepszych chórów operowych w USA. Śpiewa w spektaklach wystawianych przez ten słynny teatr od ponad 100 lat.
Repertuar chóru Metropolitan obejmuje szeroką gamę dzieł operowych - od Mozarta i Verdiego po Wagnera i Pucciniego. Zespół może pochwalić się udziałem w prapremierach wielu wybitnych oper XX wieku. Jego nagrania i transmisje spektakli Met cieszą się popularnością wśród melomanów na całym świecie.
Chór Opery Wiedeńskiej
W Wiedniu, tradycyjnej stolicy opery, chlubą jest Chór Wiedeńskiej Opery Państwowej. Liczący blisko 100 osób zespół ma za sobą długą i bogatą historię sięgającą XVIII wieku. Towarzyszył prapremierom wielu arcydzieł Mozarta, Beethovena, Wagnera.
Dziś chór kontynuuje te tradycje, wykonując szeroki repertuar od baroku po współczesność. Bierze udział we wszystkich spektaklach operowych i baletowych wystawianych w Wiedeńskiej Operze Państwowej. Jego poziom artystyczny, precyzja i kunszt budzą uznanie melomanów na całym świecie.
Chóry kościelne i ich repertuar
Chór Kaplicy Sykstyńskiej i muzyka sakralna
Najsłynniejszym chórem kościelnym na świecie jest niewątpliwie Chór Kaplicy Sykstyńskiej. Towarzyszy on najważniejszym uroczystościom watykańskim z udziałem papieża. Jego historia sięga XVI wieku, kiedy to powstał z inicjatywy papieża Sykstusa IV.
Repertuar chóru obejmuje przede wszystkim utwory sakralne - msze, motety, hymny. Wykonuje zarówno dzieła dawnych mistrzów, jak Allegri, Palestrina, jak i współczesnych kompozytorów tworzących specjalnie na zamówienie Watykanu. Najsłynniejszym dziełem w wykonaniu chóru jest Miserere Allegriego.
Angielskie chóry kościelne
Wielkie tradycje mają chóry przy anglikańskich katedrach i opactwach. Słynne są zwłaszcza chóry chłopięce, jak Chór Opactwa Westminsterskiego, czy Chór Królewskiej Kaplicy św. Jerzego. Ich historia sięga nawet XIII wieku.
Repertuar tych zespołów stanowią głównie utwory sakralne w języku łacińskim i angielskim. Obejmuje on średniowieczne gregoriańskie śpiewy, angielską polifonię renesansową, anthemy, a także nowsze kompozycje np. Johna Ruttera. Chóry koncertują i nagrywają płyty propagując angielską muzykę kościelną.
Chóry prawosławne w Rosji
Rosyjskie chóry cerkiewne mają wyjątkowy, unikatowy styl śpiewu oparty o tradycję bizantyjską. Najsłynniejszym z nich jest Chór Monastyczny z Monasteru Wałaam z pierwotnym repertuarem staroobrzędowym. Inne znane chóry to np. Chór Synodalny Moskiewskiego Patriarchatu.
Ich repertuar stanowią starożytne melodie znamionowe, śpiewane często a capella. Wykonywane są one najczęściej w języku cerkiewnosłowiańskim. Dźwięk rosyjskich chórów prawosławnych zachwyca słuchaczy na całym świecie swoją mistycznością i głębią przekazu.
Chóry akademickie i ludowe
Słynne chóry uniwersyteckie w Wielkiej Brytanii
Wielka Brytania słynie ze znakomitych tradycji chóralnych, także w ramach chórów uniwersyteckich. Do najsłynniejszych należą: Chór King’s College w Cambridge, Chór Chrystusowego Kościoła w Oksfordzie, czy Chór Uniwersytetu w Aberdeen.
Ich repertuar obejmuje szeroką gamę muzyki - od średniowiecznych kompozycji po gospel i pop. Chóry koncertują na całym świecie, nagrywają płyty, uświetniają uroczystości uniwersyteckie. Przyciągają zarówno utalentowanych studentów, jak i słuchaczy ceniących ich perfekcyjne wykonania.
Amerykańskie chóry gospel i spirituals
Osobną kategorię stanowią amerykańskie chóry wykonujące muzykę gospel i spirituals - pieśni o tematyce religijnej z rytmami zaczerpniętymi z tradycji afrykańskich. Najczęściej są to chóry amatorskie, parafialne lub akademickie.
Ich repertuar obejmuje zarówno tradycyjne gospel i spirituals, jak też nowoczesne, rytmiczne aranżacje. Chóry gospel potrafią porwać publiczność, która chętnie przyłącza się do wspólnego śpiewu i klaskania. Tym samym pieśni te, mimo że sakralne, nabierają charakteru wspólnotowego.
Polskie chóry ludowe i ich folklor
Polska może poszczycić się wspaniałymi, ludowymi tradycjami chóralnymi. Sztandarowe zespoły to Mazowsze czy Śląsk, ale jest ich o wiele więcej. Reprezentują one folklor swoich regionów w kraju i zagranicą.
Repertuar polskich chórów ludowych obejmuje ludowe pieśni, przyśpiewki, kolędy w regionalnych aranżacjach. Wykonania często uzupełnia taniec i gra na instrumentach ludowych. Dzięki pasji tych zespołów polski folklor przetrwał do dziś i nadal zachwyca swoją oryginalnością.
Współczesne chóry i ich dokonania
Chóry męskie z Bałkanów
W ostatnich dekadach dużą popularność zdobyły chóry męskie z krajów bałkańskich, zwłaszcza z Bułgarii i Serbii. Mają one
Podsumowanie
Przegląd najsłynniejszych chórów na świecie pokazuje, jak wielkie jest bogactwo i różnorodność tradycji chóralnych na różnych kontynentach. Od ponad tysiąca lat chóry towarzyszą ludzkości, wykonując zarówno muzykę sakralną, jak i świecką. Dzięki swojemu kunsztowi i pasji zapisali się na trwałe w historii kultury. Choć wiele z tych zespołów ma wielowiekową historię, wciąż pozostają aktywne i nadal zachwycają słuchaczy na całym świecie. Będą z pewnością kontynuować te chlubne tradycje, wzbogacając światową kulturę muzyczną o kolejne arcydzieła.
Tagi
Udostępnij
